بیماری ایدز پرندگان؛ هرآنچه باید بدانید!

شاید تا به حال درباره بیمری ایدز پرندگان چیزی نشنیده باشید. اما باید گفت که چنین بیماری وجود دارد و انواع خاصی از پرندگان را بیشتر احتمال دارد درگیر کند. مثلا ایدز عروس هلندی موضوعی است که بارها درباره آن سوال مطرح شده. در این نوشته از مجله پت ژانس درباره این بیماری پرندگان و علل و علائم ان صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.

بیماری ایدز پرندگان یا PBFD چیست؟

بیماری پسیتاسین منقار و پر (PBFD) بیماری است که با نام‌های سیرکوویروس پسیتاسین (PCV)، بیماری سیرکوویروسی پسیتاسینو یا (PCD) و یا ایدز پرندگان  نیز شناخته می‌شود. این یک بیماری ویروسی است که باعث آسیب به منقار، پرها و ناخن‌ها و همچنین سیستم ایمنی پرندگان آلوده می‌شود.

بیماری PBFD اولین بار در دهه 1970 در کاکادوهای استرالیایی شناسایی شد و بیش از 50 گونه از طوطی‌های وحشی و خانگی را تحت تاثیر قرار داده است. این ویروس بیشتر در میان کاکادوها، طوطی‌های خاکستری آفریقایی، مرغ عشق، لاری، لوریکتوس، طوطی اکلکتوس و طوطی‌های سیاه دیده می‌شود. همچنین ایدز کاسکو و ایدز عروس هلندی از موارد رایج این بیماری است.

انواع ایدز پرندگان

انواع بیماری PBFD پرندگان عبارتند از:

پراکنده

این شکل PBFD  در پرندگانی که به تازگی از تخم خارج شده‌اند رخ می دهد. علائم ناشی از این بیماری شامل باکتری‌ها و سموم باکتریایی در جریان خون، ذات‌الریه، عفونت روده کوچک که باعث اسهال می‌شود، کاهش وزن و مرگ هستند.

از آنجایی که پرندگان قبل از تشخیص تغییرات نامعمول در پرهایشان می‌میرند، اگر معاینه میکروسکوپی پس از مرگ بافت‌ها انجام نشود، تشخیص بیماری ممکن نیست. شروع این بیماری ناگهانی است. فقط چند ساعت با پیشرفت سریع که فورا باعث مرگ می‌شود.

حاد

شکل حاد PBFD در پرندگان نابالغ آلوده همزمان با رشد اولین پرهایشان ایجاد می‌شود. علائم اغلب برای اولین بار بین 2 ماهگی تا 3 سالگی دیده می‌شود. علائم شامل افسردگی به مدت چند روز، تغییرات ناگهانی در شکل گیری و ظاهر پرهای در حال رشد و پوست اندازی زودرس است. برخی از این پرندگان ممکن است در عرض یک تا دو هفته پس از ظاهر شدن علائم بمیرند.

مزمن

شکل مزمن PBFD در پرندگان مسن‌تر (تا سن 20 سالگی) رخ می‌دهد. بروزپرهای غیر طبیعی در یک الگوی متقارن ایجاد می‌شود که در پوست اندازی‌های متوالی اتفاق می‌افتد. این اتفاق در اولین پوست اندازی پس از عفونت یا تا 6 ماه بعد رخ می‌دهد.

پرهای کوتاه و پرهای پیچ خورده و تغییر شکل یافته کم کم دیده می‌شوند. این تغییرات در پرندگانی رخ می‌دهد که از مرحله حاد بیماری جان سالم به در برده‌اند. اگر پرندگان مبتلا به اندازه کافی عمر کنند، ممکن است دچار طاسی شوند. تغییر شکل منقار نیز ممکن است پس از یک دوره طولانی بیماری که در آن تغییرات قابل توجهی در پرها اتفاق افتاده است ایجاد شود.

برخی از پرندگان منبع بالقوه عفونت و ناقل بیماری به سایر پرندگان هستند. برخی دیگر بیماری را شکست داده و ریشه کن می‌کنند و ایمنی طبیعی خو را به دست می‌آورند و پرندگان سالم به دنیا می‌آورند.

پرندگان مبتلا ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها قبل از مرگ در اثر عفونت‌های ثانویه ویروسی، قارچی، باکتریایی یا انگلی زندگی کنند. علائم عبارتند از افسردگی، افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون، بازگشت مجدد بیماری، کاهش وزن سریع، اسهال، ذات الریه، از دست دادن پرها، ضعف و مرگ. این کاهش ایمنی، قبل از اینکه تغییرات پر در چند ماه تا سال بعد از عفونت شناسایی شود، منجر به مرگ می‌شود.

علائم بیماری ایدز پرندگان چیست؟

علائم PBFD را می‌توان در موارد زیر مشاهده کرد:

• پرها: پرهای کوتاه، تیز، شکننده، بدشکل که خونریزی می‌کنند و م‌ شکنند و از بین می‌روند، و پرهایی که در یک الگوی متقارن رنگدانه‌هایشان را از دست می‌دهند.
• پوست: زخم، پوسته پوسته شدن، ضخیم شدن، پوست مرطوب، عفونت‌های پوستی، از دست دادن کنترل دما.
• منقار: ابتدا براق و سپس کدر، شکننده و بدشکل می‌شود.
• ناخن‌ها: شکننده و بد شکل می‌شوند.
• اندام‌های داخلی: نارسایی سیستم ایمنی از جمله تیموس، بورس فابریسیوس و مغز استخوان.

علائم اولیه بیماری ایدز پرندگان

علائم اولیه PBFD شامل افسردگی، ضعف، بی اشتهایی، نارسایی اندام‌ها، کاهش وزن، تعداد کم سلول‌های خونی و اسهال همراه با مخاط است. پرها ممکن است شل، خونریزی‌کننده، سست و شکننده و دردناک باشند، به شکلی که با هر پوست اندازی مشکل پیشرفت می‌کند.

علت بیماری ایدز پرندگان چیست؟ 

ویروس مسئول PBFD یک سیرکوویروس circovirus است که به دلیل شکل دایره‌ای آن اینطور نامگذاری شده است. این ویروس یکی از کوچک‌ترین ویروس های شناخته شده برای ایجاد بیماری است و در برابر تخریب در محیط بسیار مقاوم است. اغلب جهش نمی‌یابد بنابراین انواع زیادی از آن وجود ندارد.

PBFD  از تماس مستقیم پرندگان آلوده به پرندگان سالم یا از طریق آب آلوده و مناطق تغذیه آلوده منتقل می‌شود. سوراخ‌های بینی، دهان و کلواک (مخرج) مسیرهای بالقوه ورود هستند. این بیماری ممکن است از ترشحات گیاهی به پرندگان تازه از تخم بیرون آمده که توسط والدینشان تغذیه می‌شوند منتقل شود. گرد و غبار موجود در پرها، شوره یا مدفوع موجود در جعبه لانه نیز می‌تواند ویروس را گسترش دهد.

ایدز پرندگان چگونه منتقل می‌شود؟

بیماری پی بی اف دی یا ایدز پرندگان از طریق استنشاق، خوردن ذرات حاصل از مدفوع خشک شده آلوده به ویروس دیگر پرندگان، ترشحات چشمی، غذا و آب آلوده و محتویات چینه دان هنگام غذا دادن پدر و مادر به جوجه‌ها قابل انتقال است زیرا ویروس بسیار کوچکی بوده و در هوای آلوده معلق است.

تشخیص بیماری ایدز پرندگان چگونه ممکن است؟

PBFD  با استفاده از آزمایش پروب DNA روی نمونه خون تشخیص داده می‌شود. آزمایش ممکن است بر روی نمونه‌های پر یا پوست یا نمونه گیری از اندام‌های داخلی پرنده مرده نیز انجام شود. به ندرت پیش می‌آید که نتایج نادرست از آب درآیند.

درمان بیماری ایدز پرندگان چگونه ممکن است؟

بیماری PBFD  یک بیماری کشنده است. هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد، بنابراین پیشگیری مهم است. پرندگان آلوده به PBFD ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها پس از آلودگی اولیه زنده بمانند، اما در نهایت تسلیم بیماری می‌شوند. سرپرستان حیوان خانگی می‌توانند به پرنده آلوده به PBFD خود با چند روش مختلف کمک کنند عمر طولانی‌تری داشته باشند.

نظافت و بهداشت ضروری است زیرا هیچ ماده ضدعفونی کننده‌ای وجود ندارد که سیرکوویروس ایجاد کننده PBFD را در پرندگان از بین ببرد. تمیز کردن منظم با یک ضد عفونی کننده مناسب ضروری است. ایجاد یک محیط بدون استرس ممکن است به افزایش طول عمر پرنده کمک کند. پرندگان آلوده باید از سایر پرندگان جدا شوند تا از انتشار ویروس جلوگیری شود.

مکمل‌های ویتامین، مواد معدنی و پروبیوتیک برای حمایت از سیستم ایمنی توصیه می‌شود. مراقبت‌های حمایتی برای عفونت‌های ثانویه با آنتی بیوتیک‌های خوراکی و داروهای ضد قارچ نیز ممکن است به صورت موردی تجویز شود.

بهبود و مدیریت بیماری ایدز پرندگان

پرندگان آلوده باید از پرندگان سالم جدا نگهداری شوند تا از انتقال بیماری جلوگیری شود. مراقبت حمایتی در یک محیط بدون استرس ممکن است به افزایش طول عمر پرندگان مبتلا کمک کند. تغذیه خوب، گرمای مکمل در انکوباتور، کوتاه کردن منقار و درمان عفونت‌های ثانویه مفید خواهد بود. برای پرندگان بدون پر بهتر است از روکش یا ژاکت جهت بهبود و حفظ گرمای بدن استفاده شود.

این ویروس باعث سرکوب شدید سیستم ایمنی در پرندگان آلوده می‌شود. عفونت‌های ثانویه شایع هستند که ممکن است باعث مرگ شوند. PBFD  بسیار شبیه ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) است. PBFD تمایل به تضعیف سیستم ایمنی دارد و پرنده را مستعد ابتلا به بیماری‌های دیگری می‌کند که معمولاً قادر به مبارزه با آن نیست. ⁽¹⁾

بیشتر بخوانید:

• بیماری هاری، علت تا درمان

جمع بندی

در این نوشته از پت ژانس درباره بیماری ایدز پرندگان که در واقع به نام PBFD یا بیماری منقار و پر در پرندگان معروف است صحبت کردیم. علت و علائم این بیماری را بررسی کردیم و درباره تشخیص و درمان و نحوه مدیریت آن توضیح دادیم. امیدواریم که خواندن این نوشته برای شما مفید بوده باشد.